Dlaczego trzeba prać ubrania specjalne Proces palenia począwszy od rozkładu materiału palnego, kończąc na utlenianiu w strefie spalania płomieniowego jest mechanizmem generującym szereg różnych substancji chemicznych. Niemal wszystkie w sposób negatywny oddziaływać będą na zdrowie człowieka. Strażak pracujący w strefie zadymienia narażony jest na ich oddziaływanie – co dla wielu jest jasne. Jednak duża część tych substancji wnika w osłony osobiste strażaka. Wielowarstwowa struktura ubrania specjalnego, rękawic, kominiarki, tekstylnych elementów wyposażenia hełmu sprawia, że zanieczyszczenia te łatwo zostają uwięzione w ich wnętrzu. Spalaniu drewna – na pozór bezpiecznego dla zdrowia – towarzyszy produkcja dymu zawierającego: Substancja Stan skupienia w warunkach normalnych g/kg spalanego drewna Tlenek węgla gaz 80-370 Metan gaz 14-25 VOC (C2-C7) – lotne związki organiczne Stały (pył) 7 – 27 Aldehydy ciecz 0,6-5,4 Furan ciecz 0,15-1,7 Benzen ciecz 0,6-4,0 Alkilobenzen ciecz 1,0-6,0 Kwas octowy ciecz 1,8-2,4 Kwas mrówkowy ciecz 0,06-0,08 Tlenki azotu gaz 0,2-0,9 Dwutlenek siarki gaz 0,16-0,24 Chlorometan gaz 0.01-0.04 Naftalen i zamienniki Cialo stałe (pył) 0.5-3.6 Sadze Ciało stałe (pył) 1,0-2,0 Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne Ciało stałe (pył) 0,16-1,1 Alkany (C24-C30) ciecz 1x10-3-6x10-3 Sód Ciało stałe (pył) 3x10-3-2.8x10-2 Magnez Ciało stałe (pył) 2x10-4-3x10-3 Aluminium Ciało stałe (pył) 1x10-4-2.4x10-2 Krzem Ciało stałe (pył) 3x10-4-3.1x10-2 Siarka Ciało stałe (pył) 1x10-3-2.9x10-2 Chlor gaz 7x10-4-2.1x10-2 Potas Ciało stałe (pył) 3x10-3-8.6x10-2 Wapń Ciało stałe (pył) 9x10-4-1.8x10-2 Tytan Ciało stałe (pył) 4x10-5-3x10-3 Wanad Ciało stałe (pył) 2x10-5-4x10-3 Chrom Ciało stałe (pył) 2x10-5-3x10-3 Mangan Ciało stałe (pył) 7x10-5-4x10-3 Brom Ciało stałe (pył) 7x10-5-9x10-4 Żelazo Ciało stałe (pył) 3x10-4-5x10-3 Nikiel Ciało stałe (pył) 1x10-6-1x10-3 Miedź Ciało stałe (pył) 2x10-4-9x10-4 Cynk Ciało stałe (pył) 7x10-4-8x10-3 Źródło: 1993 EPA Report, A Summary of the Emissions Characterization and Noncancer Respiratory Effects of Wood Smoke, EPA-453/R-93-036 Paliwa nowoczesnych pożarów oparte są jednak na materiałach pochodzenia sztucznego, bardzo często będącego produktami obróbki ropy naftowej. Charakterystyka produktów rozkładu termicznego oraz spalania tworzyw sztucznych Materiał Produkty rozkładu termicznego Produkty spalania Epoksydy Epichlorohydryna, toluol Kwas chlorowodorowy, tlenek węgla, dwutlenek węgla, kwas mrówkowy Polietylen etylen Tlenek węgla, dwutlenek węgla. Polichlorek winylu Kwas chlorowodorowy, chlorek winylu Kwas chlorowodorowy, tlenek węgla, dwutlenek węgla Polistyren Dimery i trymery sterynu Tlenek i dwutlenek węgla Poliamid cyjanowodór Tlenek i dwutlenek węgla Poliuretan Dwuizocyjanianki, cyjanowodór Tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotów, cyjanowodór Źródło: dr inż. Dorota Riegert, Sposoby Modyfikowania Właściwości Palnych Tworzyw Sztucznych, Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza 2/2013. Obecność każdej z tych substancji w atmosferze wpływa negatywnie na zdrowie człowieka. Zarówno poprzez inhalację jak i kontakt fizyczny. Na fioletowo zaznaczono, substancje znajdujące się wykazie substancji zaklasyfikowanych jako substancje o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy na podstawie klasyfikacji zharmonizowanej. Należy pamiętać, że poza tymi wymienionymi strażak będzie narażony na szereg innych zanieczyszczeń, stwarzających dla niego zagrożenie – takich jak krylonitrylu, etylobenzenu, polistyrenu, pentanu, ksylenu, poliwęglanów, akroleiny, o-ksylenu, furanu, metakroliny, nonanu, dimetylofuranu, heksanu, benzaldehydu, fufralu, m-dichlorobenzenu, benzenu, n-butanu, toluenu, okranu, PVC, 2-fufuralu, chlorobenzenu, azbestu. Ponadto ustalono obecność: benzyny, oleju napędowego, postycydów, farb, smoły, insekcydów, płynu hydraulicznego, płynów ustrojowych, czy płyny ustrojowe poszkodowanych. W Occupational Health and Safety Research Institute z USA w 2003 roku przeprowadzono badania dotyczące wpływu zabrudzeń odzieży ochronnej używanej przez strażaków. Ustalono, że zanieczyszczenia te mają wpływa na: -możliwością przewodzenia prądu elektrycznego przez ubranie,-zapaleniem się zewnętrznej powierzchni ubrania,-zwiększeniem pochłaniania energii emitowanej przez promieniowanie z pożaru przez ubranie-zmniejszeniem pożądanej wymiany gazowej powłok ubrania,-osłabieniem właściwości mechanicznej oraz termicznej włókien, z których ubranie zostało wykonane,-zmniejszeniem widoczności elementów odblaskowych na ubraniu,-zwiększeniem wagi ubrania,-pojawieniem się zagrożenia zdrowotnego zarówno dla strażaka jak i ludności cywilnej, z którą strażak ma styczność Strażak opuszczając miejsce pożaru winien pamiętać, że Środki Ochrony Indywidualnej należy poddać czyszczeniu, a wręcz dekontaminacji. Wstępnej jeszcze na miejscu prowadzonych działań – poprzez strzepanie cząstek stałych oraz obmycie strumieniem wody. Właściwej – już po powrocie do remizy/strażnicy – poprzez poddanie procesowi prania w dedykowanej pralce. Sam proces czyszczenia powinien odbywać się na równi z tym, w jaki sposób traktowałoby się przedmiot uznany za skażony – z zachowaniem właściwych ochron osobistych. OFERTA PRALEK I SUSZAREK DLA UBRAŃ SPECJALNYCH autor Paweł Łabędzki