Armatura wodno-pianowa stanowi kluczowy element wyposażenia służb ratowniczo-gaśniczych, umożliwiając skuteczną walkę z ogniem poprzez dostarczanie środka gaśniczego, takiego jak woda lub piana, do miejsca pożaru. Obejmuje szeroką gamę urządzeń, które zapewniają odpowiednie ciśnienie i przepływ środków gaśniczych, umożliwiając ich efektywne i celowane podawanie. W poniższym tekście przedstawiono charakterystykę podstawowych elementów armatury wodno-pianowej, takich jak rozdzielacze, zbieracze, wysysacze głębinowe, turbopompy, prądownice oraz inne urządzenia wspomagające działania ratowniczo-gaśnicze. Pozwala na podział dostarczonej pojedynczą linią główną wody na dwie lub trzy linie gaśnicze. Rozdzielacze składają się z nasady wejściowej, korpusu, zaworów oraz trzech nasad wyjściowych. Na korpusie powinny być umieszczone nóżki zapewniające stabilność pracy rozdzielacza, uchwyt do przenoszenia oraz widocznie oznaczony kierunek przepływu. Stosowane do zbierania wody z dwóch pożarniczych węży tłocznych 75 w jeden wąż tłoczny 110, 2x75/110. Stosowane do zbierania wody z dwóch pożarniczych węży tłocznych 75 w jeden wąż tłoczny 110. Zbudowany jest z korpusu, dwóch nasad wejściowych, nasady wyjściowej, klapy zwrotnej. Używany do pobierania wody z większych głębokości (do 25 metrów) oraz ze zbiorników wodnych, które znajdują się na poziomie zbliżonym do poziomu, na jakim ustawiona jest motopompa, lecz znacznie od niej oddalone. Przeznaczony jest do wypompowywania wody z zalanych piwnic, zbiorników i studzienek. Posiada znaczenie tam, gdzie z powodu ograniczeń związanych z gabarytami, emisją spalin lub hałasem nie jest możliwe użycie innego sprzętu. W korpusie wysysacza znajdują się dwie nasady: nasada o średnicy 52 do zasilania i nasada wylotowa o średnicy 75. Dolna część wysysacza wyposażona jest w sitko, umożliwiające zasysanie wody zanieczyszczonej i szlamowej. W wysysaczu ilość zassanej wody zależy od ciśnienia wody przepływającej przez wysysacz oraz od wysokości ssania. Turbopompa jest przeznaczona do przepompowywania wody o różnym stopniu czystości, od czystej po zabrudzoną, z zanieczyszczeniami o średnicy do 6 mm. Ponadto obsługuje płyny zgodne z materiałami kompatybilnymi z turbopompą, takimi jak mieszaniny wody i substancji ropopochodnych, nieagresywne chemikalia, płyny, które nie reagują z aluminium i stalą nierdzewną, a także wodę morską. Do napędu turbopompy stosuje się obieg zamknięty autopompy zdolnej wytworzyć ciśnienie 10 bar. Medium napędzającym turbopompę bezwzględnie musi być czysta woda. Skonstruowany jest z korpusu, nasady przyłączeniowej i wylotowej, nasady ssawnej o średnicy 25, korpusu oraz zaworu dozującego z pokrętłem. Na korpusie znajduje się wskaźnik wskazujący kierunek przepływu roztworu wodnego substancji pianotwórczej. Służą do zasysania substancji pianotwórczej do przepływającej wody w ramach układu linii wężowej. W zależności od wartości nominalnego przepływu roztworu pianotwórczego, wynoszącej 200 l/min, 400 l/min, 800 l/min, wyróżniamy trzy rodzaje zasysaczy: Z2, Z4, Z8. Prądownica prosta to urządzenie składające się z nasady, zaworu odcinającego typu kulowego oraz rury wyposażonej w dyszę wypływową. Prosta i funkcjonalna budowa tego produktu pozwala na skuteczne i bezproblemowe podawanie środka gaśniczego bez konieczności ustawiania przepływu czy strumienia. Prądownica prosta przystosowana jest w większości do podawania zwartego prądu wody. Prądownica uniwersalna typu TURBO charakteryzuje się bardziej złożoną konstrukcją. W miejscu wylotu prądownicy znajduje się grzybek umieszczony w osi prądownicy oraz ruchoma turbinka, poruszająca się dzięki energii strumienia wody. Poprzez regulację ruchomą pierścienia może osiągnąć zmienne parametry wydajności wody w zakresie od 50 do 500 dm³/min. Wytwornice pianowe przeznaczone są do wytwarzania i podawania piany średniej na zakończeniu linii wężowych stosowanych w samochodach ratowniczo-gaśniczych i motopompach. Wytwornica pianowa składa się z rury stalowej z dwoma uchwytami, do której przymocowany jest zawór kulkowy z manometrem. Na wejściu do wytwornicy umieszczone są dwa sita o różnej wielkości oczek. Do połączenia wytwornicy z wężem użyto nasady o średnicy 52 lub 75. Otwarcie wytwornicy następuje poprzez przesunięcie dźwigni zaworu kulkowego w kierunku do siebie. Prądownica pianowa w swej konstrukcji posiada nasadę wielkości 52 lub 75, zawór kulowy, rurę, oraz uchwyt do jej przenoszenia. Otwarcie prądownicy następuje przez przesunięcie dźwigni zaworu kulowego do siebie. Prądownica nie posiada regulacji wydajności. Przeznaczone są do generowania zasłon wodnych, które ograniczają rozprzestrzenianie się ognia oraz promieniowania cieplnego na obiekty zagrożone lub na obszar, na którym pracują ratownicy. Zbudowana jest z korpusu w kształcie rury wyposażonego w podpórki do ustawiania oraz uchwyt do przenoszenia na wejściu korpusu zamontowana jest nasada umożliwiająca podłączenie kurtyny do węży. Prostopadle do wyjścia korpusu zamontowano metalową płytę (zazwyczaj wykonana w kształcie półkola lub trapezu). Lanca przeznaczona jest do gaszenia pożarów na hałdach węgla, miału, torfowiskach, przy pożarach stropowych ukrytych, ale może być zastosowania również do pożaru samochodu. Niezastąpiona w gaszeniu stogów siana. Wyposażona jest w boczne uchwyty pozwalające na wbicie w hałdę czy nawet przebicie ściany. Wykonana jest ze stali, posiada grot, nasadę wejściową, zawór oraz uchwyt do przenoszenia. Przełącznik to element armatury wodno-pianowej pozwalający na łączenie pomiędzy sobą różnej średnicy łączników węży pożarniczych, a także nasad. Typowe przełączniki: 25/52; 52/75; 75/110; 110/150 Smoki ssawne są używane do utrzymania słupa wody w linii ssawnej podczas przerw w pracy pompy. Pełnią również rolę ochrony przed zassaniem większych zanieczyszczeń, których średnica przekracza średnicę oczek w siatce zabezpieczającej. Nowoczesne pompy do brudnej wody są projektowane tak, aby możliwe było zasysanie większych zanieczyszczeń bez ryzyka uszkodzenia pompy. Zawór liniowy kulowy przeznaczony jest do montowania w liniach wężowych w celu odcięcia przepływu środka gaśniczego. Stosowane są do pobierania i przemieszczania wody (lub wodnych roztworów substancji pianotwórczych) z miejsca jej pobrania do obszaru działań ratowniczych. Węże tłoczne pełnią rolę w przesyłaniu wody pod ciśnieniem wyższym niż atmosferyczne od nasad wypływowych motopomp, autopomp oraz nasad stojaków hydrantowych, rozdzielaczy i hydrantów wewnętrznych do obszaru działań gaśniczych. W zależności od średnicy wewnętrznej rozróżnia się wielkości węży w mm: 25, 42, 52, 75 i 110. Węże ssawne stosuje się do konstrukcji linii ssawnej, która biegnie od nasady ssawnej pompy do zbiornika wodnego, umożliwiając pobieranie wody. Aby zapewnić efektywność układu, linia powinna być wyposażona w smok ssawny na zakończeniu. W zależności od średnicy wewnętrznej rozróżniamy węże: 52, 75, 110 oraz 25 do zasysania środka pianotwórczego. Służy do zabezpieczenia węży ułożonych w poprzek dróg przejazdowych przed zgnieceniem przez koła pojazdów. Mostek przejazdowy wykonany jest z belek z twardego drewna, połączonych między sobą taśmą parcianą. Taśma przymocowana jest do belek za pomocą wkrętów, przez podkładki stalowe. Oprócz mostków drewnianych, stosowane są mostki z tworzywa sztucznego. Podpinka wężowa stosowana jest do podwieszania węża tłocznego podczas podawania strumieni gaśniczych z drabin, podnośników lub na klatkach schodowych, w celu zwiększenia bezpieczeństwa pracy strażaka. Podpinka wykonana jest z liny poliamidowej lub polipropylenowej o długości 1 m, zaplecionej bezrdzeniowo. Jedno z końców ma zaplecione oczko, drugie jest oplecione na kauszy metalowej, w której osadzony jest hak stalowy. Siodełko wężowe służy do zabezpieczenia węży tłocznych przed uszkodzeniem spowodowanym przez ostre krawędzie parapetów, parkanów, dachów itp. Siodełko składa się z dwóch blach stalowych połączonych czterema prętami, na których umieszczone są drewniane rolki obracające się swobodnie. Do blach przymocowane są dwa haki, służące do mocowania siodełka. Klucze są wykorzystywane do hermetycznego łączenia lub odłączania łączników ssawnych i tłocznych, a także do łączenia z nasadami pomp, hydrantami, rozdzielaczami, prądownicami, zasysaczami itp. Klucz do łączników wykonany jest ze stali jako kute elementy. Posiada trzy hakowe zaczepy na trzech średnicach łączników. W zależności od użytego materiału można rozróżnić stojaki z rurą aluminiową lub stalową. Stojak może być wyposażony w jedną lub dwie nasady wypływowe o średnicy 75. Stojak skonstruowany jest z korpusu w kształcie rozwidlającej się rury, dwóch zaworów grzybkowych zakończonych nasadami. W dolnej części rury znajduje się stopka z nakrętką mocującą, pasująca do końcówki hydrantu podziemnego. Stojak hydrantowy służy do czerpania wody z sieci hydrantowej. W komplecie do stojaka hydrantowego dołączony jest zawsze odpowiedni klucz do podnoszenia pokrywy hydrantu i do odkręcania jego zaworu. Służy do współpracy z prądownicą wodną i pianową. Umożliwia odprowadzanie do ziemi przez linię wężową części siły reakcji działającej na prądownika. Przy poziomym ustawieniu prądownicy zmniejszenie siły oddziaływującej może dojść do 33%. Działka dzielimy na: przenośne, przewoźne, stałej zabudowy Przeznaczone są do generowania i dostarczania strumieni wody i piany o znacznej wydajności, umożliwiając ich podawanie na znaczne odległości. Działko wodno-pianowe składa się z korpusu, prądownicy, blokady prądownicy, kierownic, blokady obrotu w płaszczyźnie pionowej i poziomej, oraz ciśnieniomierza. W celu dostarczania roztworu substancji pianotwórczej, można zamontować prądownicę lub dyszę z rurą pianową. Pływak stanowi element, który umożliwia utrzymanie smoka ssawnego w odpowiedniej głębokości, co chroni go przed przypadkowym opadaniem na dno zbiornika wodnego oraz przed zassaniem mułu przez smok ssawny. Służy do przemieszczania wody na znaczne odległości, pełniąc jednocześnie rolę zbiornika rezerwowego podczas akcji gaśniczej. Składane zbiorniki wykonywane są z impregnowanej tkaniny brezentowej w kształcie prostopadłościanu o podstawie w postaci prostokąta, zawieszonego na składanym stelażu z rurek stalowych. Obecnie zbiorniki są wykonane z folii PCV zbrojonej włóknem szklanym lub z powlekanej tkaniny stylonowej.
